PHẪU THUẬT KẾT HỢP XƯƠNG ÍT XÂM LẤN LÀ GÌ? NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn là gì?

Phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn là thủ thuật cố định những mảnh xương gãy bằng các thiết bị cơ học như nẹp vít, đinh nội tủy mà không phải mở rộng toàn bộ ổ gãy xương như mổ mở truyền thống. Phương pháp này có những ưu điểm vượt trội hơn phương pháp phẫu thuật mở truyền thống. Mặc dù cả hai phương pháp đều có chung mục đích là cố định những mảnh xương đã gãy, lệch khỏi vị trí ban đầu về lại hiện trạng ban đầu. (1)

Phẫu thuật kết hợp xương là phương pháp điều trị ngoại khoa dành cho những tình trạng chấn thương xương gãy thành nhiều mảnh, tổn thương đến mạch máu và thần kinh hoặc ổ xương gãy không có khả năng nắn chỉnh. Bác sĩ sẽ sử dụng những thiết bị cơ học phù hợp với tình trạng xương và chấn thương của người bệnh để điều chỉnh và cố định hai đầu xương gãy lại với nhau.

Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần thực hiện phẫu thuật mở. Vì phẫu thuật mở truyền thống cần thời gian thực hiện lâu, từ đó có thể làm tăng cơn đau cho người bệnh cũng như thời gian hậu phẫu lâu hơn. Thêm nữa, phẫu thuật mở cần thời gian thực hiện lâu, vì thế rủi ro cho người thực hiện phẫu thuật gặp biến chứng nhiễm trùng và mất máu cũng cao hơn.

Với phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn, đây còn được biết đến là một phương pháp nắn chỉnh kín kết hợp với màn hình tăng sáng . Với phương pháp này, bác sĩ sẽ chỉ thực hiện một số vết mổ nhỏ nhất định đủ để đưa các dụng cụ phẫu thuật cần thiết vào. Dựa vào hệ thống màn hình tăng sáng, các bác sĩ sẽ theo đó thực hiện thủ thuật nắn chỉnh hai đầu xương gãy lại với nhau và cố định bằng các thiết bị cơ học như đinh nội tủy, nẹp vít.

Một số thủ thuật kết hợp xương ít xâm lấn phổ biến gồm:

• Nắn chỉnh kín dưới màn hình tăng sáng, cố định ổ gãy xương bằng K-wire, đinh nội tuỷ hoặc nẹp vít khóa
• Phẫu thuật cột sống xâm lấn tối thiểu

Chỉ định thực hiện

Phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn được chỉ định cho những trường hợp sau: (2)

• Gãy xương nhiều mảnh
• Gãy xương kèm theo có tổn thương phần mềm
• Gãy xương phạm khớp đơn giản
• Gãy xương vững, ít di lệch

Tuy nhiên, phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn sẽ không thể thực hiện được ở những đối tượng có tình trạng gãy xương quá nặng. Những chấn thương không thể áp dụng kết hợp xương ít xâm lấn và bắt buộc phẫu thuật mở gồm:

• Các loại gãy xương di lệch nhiều mà ổ xương gãy không có khả năng nắn chỉnh hoặc bó bột
• Ổ gãy thông vào trong ổ khớp và làm di lệch nhiều phần mặt khớp
• Gãy xương kèm theo tổn thương mạch máu và thần kinh
• Gãy xương hở

Phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn giúp nắn chỉnh và đưa các phần xương di lệch về lại vị trí cũ, hoặc nối 2 đầu xương gãy lại với nhau. Sau đó, cố định bằng các thiết bị cơ học phù hợp như nẹp vít hoặc đinh.

Những thiết bị cơ học này được làm chuyên dụng cho việc kết hợp xương, vì thế không gây hại đến cho cơ thể người bệnh. Sau khi phần xương gãy đã lành hẳn, người bệnh có thể thực hiện lấy những thiết bị đó ra khỏi người hoặc không. Thông thường, nếu không có những tác dụng phụ gì liên quan, bác sĩ sẽ không yêu cầu người bệnh lấy thiết bị ra.

Ưu điểm so với phương pháp truyền thống

Tương tự như những phương pháp nội soi khác, phẫu thuật kết hợp ít xâm lấn bao gồm những ưu điểm vượt trội hơn so với phẫu thuật mở truyền thống, tập trung nhiều vào sự hồi phục của người bệnh sau khi phẫu thuật.

Đầu tiên, vì đặc điểm ít xâm lấn, bác sĩ sẽ chỉ thực hiện 3 -4 vết rạch phạm vi nhỏ để đưa các dụng cụ chuyên dụng vào. Chính vì vậy, người sẽ ít cảm thấy đau tại vết mổ hơn so với phẫu thuật mở lớn. Bên cạnh đó, sẹo để lại sẽ không quá nhiều, giữ được tính thẩm mỹ nhất định cho người bệnh. (3)

Một ưu điểm tiếp theo của phẫu thuật kết hợp ít xâm lấn là thời gian phục hồi nhanh. Thông thường, người bệnh có thể vận động nhẹ nhàng sau 2 tháng và đi lại sau 3 tháng với phẫu thuật mổ mở kết hợp xương. Tuy nhiên, với kết hợp xương ít xâm lấn, người bệnh chỉ cần 2 ngày sau khi mổ để có thể vận động nhẹ nhàng vị trí xương gãy. Điều này rất phù hợp với những người lao động nặng dùng sức và các vận động viên, giúp họ có thể quay lại công việc một cách nhanh chóng.

Tiếp theo, thời gian kết hợp xương ít xâm lấn chỉ dao động khoảng 30 – 60 phút. Cùng với việc ít vết mổ, người bệnh sẽ giảm được các rủi ro thường xảy ra trong phẫu thuật mở là mất máu và nhiễm trùng.

Quy trình thực hiện mổ kết hợp xương xâm lấn tối thiểu

Chuẩn bị

Để chẩn đoán và xác định được loại phẫu thuật phù hợp với tình trạng người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh chụp CT-Scanner hoặc X-quang vùng chấn thương để đánh giá.

Mục tiêu của phương pháp kết hợp xương là cố định lại ổ gãy xương nhưng giảm thiểu sự tách rời cơ và tổn thương cho hệ mạch xương. Vì thế, với mỗi vị trí và tình trạng xương gãy sẽ có những quy trình phẫu thuật khác nhau cũng như các thiết bị cố định xương cũng tùy theo đó. Những điều này người bệnh sẽ được tham vấn bởi các bác sĩ chuyên môn sau khi đã có đầy đủ những thông tin cần thiết cũng như tình trạng bệnh sử, triệu chứng lâm sàng và tình trạng sức khỏe hiện tại của người bệnh.

Người bệnh cần cung cấp cho bác sĩ những loại thuốc mình đang uống hoặc uống trong thời gian dài và gần thời gian phẫu thuật để được hướng dẫn ngưng thuốc tạm thời đúng cách.

Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh không ăn và uống, kể cả nước lọc 1 ngày hoặc ít nhất 6 tiếng trước khi thực hiện phẫu thuật để phòng tránh các rủi ro có thể xảy ra. (4)

Tiến hành

Đầu tiên, bác sĩ thực hiện gây tê cục bộ hoặc gây tê tủy sống cho người bệnh. Sau khi thuốc tê đã có tác dụng, bác sĩ sẽ dùng dao rạch một phần vừa đủ bằng dao mổ và tách đường rạch da dọc theo các thớ cơ bằng kéo cho đến khi các cân cơ xuất hiện. ổ gãy xương sẽ được làm sạch trước khi nắn chỉnh và kết hợp xương. Sau đó bác sĩ sẽ quan sát cấu trúc và tình trạng tổn thương của ổ gãy xương và các mô mềm, dây chằng ở các vùng xung quanh bằng màn hình tăng sáng C-arm. Từ đó, thực hiện các thao tác cố định và tái tạo các liên kết ở ổ gãy xương.

Sau khi đã đưa xương gãy về lại đúng vị trí và cố định chắc chắn hai đầu xương gãy với nhau, bác sĩ sẽ tiến hành khâu lại vết mổ bằng chỉ. Cuối cùng, bảo vệ vết mổ bằng băng gạc quấn quanh vị trí mổ.

Theo dõi sau phẫu thuật

Trong vòng những tiếng đầu sau phẫu thuật, người bệnh cần chú ý đến triệu chứng và các phản ứng của cơ thể. Nếu có bất cứ dấu hiệu bất thường nào, người bệnh cần báo ngay với bác sĩ để được xử lý kịp thời.

Người bệnh cần sử dụng nạng để hỗ trợ đi lại nếu như vị trí mổ nằm ở vùng thân dưới. Ngoài ra, người bệnh cũng cần tránh cử động mạnh vùng phẫu thuật trong những ngày đầu tiên để tránh làm ảnh hưởng đến vết mổ cũng như phần xương gãy vừa được nối liền.

Trong 1 tuần đầu, người bệnh có thể sẽ gặp một số triệu chứng ở vết mổ và sức khỏe. Đây được xem là những triệu chứng thông thường ở các cuộc phẫu thuật . Thường sẽ biến mất sau 1 tuần hoặc khi cơ thể người bệnh đã dần phục hồi lại được sức khỏe cũng như chức năng xương khớp.

Những triệu chứng thông thường sau hậu phẫu gồm:

• Cứng khớp do giữ cơ thể ở một tư thế trong thời gian dài
• Đau, sưng tại vị trí vết mổ
• Nóng và đỏ tại vết mổ
• Vết mổ rỉ máu hoặc dịch
• Tác dụng phụ của thuốc tê như buồn nôn và chóng mặt

Biến chứng có thể xảy ra

Hầu hết các ca phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn có tỷ lệ thành công khá cao và hiếm khi xảy ra những trường hợp biến chứng nguy hiểm.

Dù vậy, người bệnh và người thân chăm sóc cũng cần phải quan sát sức khỏe và tình trạng vùng kết hợp xương cẩn thận. Những biến chứng dù hiếm vẫn có thể xảy ra, đặc biệt là đối với những người có bệnh nền khác, sức đề kháng yếu. Người bệnh cần chú ý những biến chứng có thể xảy ra trong thời gian sau phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn gồm:

• Tổn thương dây thần kinh
• Xuất huyết sau phẫu thuật
• Xuất hiện tình trạng máu đông
• Nhiễm trùng vết thương
• Dính gân hoặc hoại tử xương

Chăm sóc sau phẫu thuật

Người bệnh cần hạn chế cử động tại vị trí phẫu thuật trong 1 tuần đầu hoặc theo thời gian chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên, để phần xương khớp có thể nhanh chóng phục hồi chức năng, người bệnh cần cử động nhẹ nhàng, để tránh tình trạng cứng khớp hoặc nặng hơn là teo cơ do lâu ngày không vận động. Phương pháp tối ưu nhất cho vấn đề này là thực hiện vật lý trị liệu. Người bệnh có thể chủ động hỏi bác sĩ hoặc bác sĩ sẽ chỉ định những bài tập vật lý trị liệu cụ thể giúp người bệnh có thể rút ngắn được thời gian phục hồi và quay trở lại hoạt động bình thường.

Về kết hợp xương ít xâm lấn thì không có quá nhiều quy định về chế độ dinh dưỡng. Tuy nhiên, để hỗ trợ về sức khỏe toàn diện, thúc đẩy tối ưu quá trình lành bệnh, một chế độ dinh dưỡng phù hợp và lành mạnh cũng là phương pháp tốt mà người bệnh được khuyến khích áp dụng.

Trong những ngày đầu tiên, người bệnh nên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, sữa vì lúc này, sức khỏe của người bệnh vẫn còn yếu do ảnh hưởng từ cuộc phẫu thuật. Tiêu thụ những thức ăn cứng, khó tiêu sẽ khiến người bệnh cảm thấy khó chịu trong người, dẫn đến suy giảm sức khỏe.

Bên cạnh đó, người bệnh có thể bổ sung các thực phẩm giàu canxi trong quá trình hậu phẫu như tôm, sữa, cua, trứng cùng với các chất xơ ở rau củ quả. Ngoài ra, tăng cường sức đề kháng cũng giúp người bệnh có thể trải qua giai đoạn hậu phẫu dễ chịu hơn. Bằng cách ăn những thực phẩm giàu vitamin C như ổi, cam, chanh sẽ giúp người bệnh phục hồi được sức khỏe tốt, hỗ trợ loại bỏ những cảm xúc tiêu cực do sự bất tiện trong vận động mang lại.

Lưu ý của bác sĩ dành cho bệnh nhân

Phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn là một thủ thuật điều trị hiện đại và được áp dụng phổ biến trong chấn thương chỉnh hình. Tuy nhiên, đây là một thủ thuật phức tạp đòi hỏi kỹ năng cao và kiến thức chuyên môn vững từ bác sĩ và phẫu thuật viên. Người bệnh cần chọn những nơi uy tín cao để được thực hiện phẫu thuật an toàn.

Việc tái khám cũng rất cần thiết, người bệnh nên tái khám theo đúng lịch của bác sĩ đặt ra. Theo đó, bác sĩ có thể theo dõi và đánh giá được tình trạng xương khớp sau phẫu thuật của người bệnh cũng như dự kiến được các mốc thời gian người bệnh có thể hoạt động bình thường và trở lại lao động.

Duy trì chăm sóc sức khỏe cơ xương khớp, đặc biệt là vị trí thực hiện phẫu thuật kết hợp xương ít xâm lấn sau khi đã hồi phục hoàn toàn được khuyến khích ở tất cả các đối tượng người bệnh. Điều này giúp người bệnh hạn chế được những biến chứng không mong muốn, giảm sút chức năng xương khớp gây ra những bất tiện nhất định trong cuộc sống.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Châu Thành Nam Tân Uyên còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.